Passiflora (męczennica) uprawa, pielęgnacja i owoce

Poszukując ciekawych roślin do naszego ogrodu, bardzo często sięgamy po rozwiązania egzotyczne, dzięki którym będziemy w stanie zaskoczyć nie tylko znajomych, ale również wzbudzić zachwyt nawet wśród doświadczonych ogrodników. Gatunkami nadającymi się do tego zadania idealnie są wszystkie, należące do rodzaju passiflora, zwane również w naszym kraju męczennicami. Mamy tutaj do czynienia z ponad 500 okazami i wszystkie zasługują po równo na naszą uwagę, jednak tylko niektóre z nich przyjęły się na tyle, abyśmy bez problemu mogli pokusić się o ich uprawę. Przybliżmy zatem bardziej owy rodzaj, abyśmy nie byli zaskoczeni, kiedy w rozmowie padnie hasło passiflora.

Passiflora - charakterystyka

Męczennice są pnączami, które potrafią bardzo mocno się krzewić. Wspinają się używając tak zwanych wąsów czepnych. Niektóre gatunki bez problemu osiągają nawet kilkadziesiąt metrów długości. Największa wartość ozdobną passiflory stanowią egzotyczne, bardzo rozbudowane i jednocześnie charakterystyczne kwiaty. Składają się z bardzo mocno rozwiniętego, krążkowanego dna kwiatowego, kielicha pięciodziałowego, korony pięciodziałowej oraz trójokółkowego przykoronka. W centralnej części tego kwiatu znajduje się słupek ze znamieniem podzielonym na trzy części oraz pięć pręcików wyrastających dookoła niego. Niektóre gatunki po przekwitnięciu wytwarzają jadalny owoc, który nazywany jest tak samo jak cała roślina - passiflora lub bardziej potocznie marakuja. Mają one bardzo szerokie zastosowanie, szczególnie do produkcji soków oraz deserów.

Uprawa passiflory

Pnącze to od jakiegoś czasu z powodzeniem uprawiane jest również w naszym klimacie. Wystarczy zapewnić mu odpowiednie warunki, a w okresie kwitnienia będziemy mogli bez problemu podziwiać przepiękne kwiaty passiflory. Najlepszym stanowiskiem jest miejsce jasne oraz słoneczne. Jeżeli jednak nasz okaz będzie przez cały czas trzymany wewnątrz mieszkania, warto unikać skupionych przez szybę promieni, ponieważ mogą one powodować żółknienie liści. Dobieramy glebę raczej żyzną, trochę torfową, trochę darniową, ale również z domieszką ziemi liściowej oraz piasku. Ważne jest, aby pojemnik, w którym rośnie męczennica był zawsze ustawiony w miejscach, gdzie będzie miała po czym się wspinać. Jeżeli jednak donica stoi swobodnie, należy zapewnić roślinie sztuczne podparcie.

Passiflora - męczennica

Passiflora - męczennica

Wszystkie gatunki z tego rodzaju są ciepłolubne, dlatego też nie doprowadźmy do przypadkowego wychłodzenia rośliny. Temperatura latem nie powinna spadać poniżej 20 stopni, natomiast zimą utrzymujemy ją w granicach 10 - 15. Z tego właśnie powodu zimowanie nie może odbywać się na balkonie lub w ogrodzie. Passiflorę na ten okres zmuszeni jesteśmy umieścić w dość ciepłej i jasnej piwnicy lub szklarni.

Przez cały czas uprawy męczennicy jesteśmy zobowiązani do regularnego jej podlewania. W miesiącach wiosennych oraz letnich utrzymujemy wilgotną glebę, natomiast jesienią i zimą dostarczamy tylko takiej ilości płynu, aby ziemia nie wysuszyła się. W okresie intensywnego wzrostu oraz kwitnienia co około 10 dni do wody dodajemy nawóz. Możemy zastosować bez problemu ten do roślin doniczkowych lub kwitnących.

Passiflora - męczennica

Passiflora - męczennica

Nie bez znaczenia jest również prawidłowe prowadzenie pędów. Roślina, która oplątuje sama siebie może znacznie ucierpień na kondycji. Właśnie dlatego co jakiś czas oglądamy naszą uprawę, aby naprowadzić pędy, które nieświadomie „błądzą”. Warto również dodatkowo zastosować przycinanie. Pierwsze i obowiązkowe wykonujemy na wiosnę, skracając o 1/3 wszystkie pędy, pobudzając w ten sposób passiflorę do wzrostu. Kolejne nie są już konieczne, ale przeprowadzamy je latem, jeżeli roślina za mocno się rozrasta, wycinając wtedy tylko niektóre, niekwitnące gałązki.

Ponieważ roślina ta bardzo szybko się rozrasta, regularnie co kilka lat potrzebuje również przesadzania do większego pojemnika. Nie możemy jednak od razu dać dużo większej donicy, gdyż męczennica może wtedy nie zakwitnąć nam wcale. Dobieramy średnicę około 2 cm większa od poprzedniej.

Passiflora - męczennica

Uzyskiwanie nowych sadzonek passiflory nie jest bardzo trudne i może być wykonane na trzy sposoby - poprzez podział bryły korzeniowej, sadzonki pędowe oraz z nasion. Pierwszą metodę wykonujemy zwykle w czasie przesadzania, a właściwie wtedy, kiedy miałoby ono miejsce, gdyż po podziale nie będzie potrzebne umieszczanie rośliny matecznej w większym pojemniku. Korzenie rozdzielamy bardzo delikatnie i każdą z tak uzyskanych roślin umieszczamy w oddzielnej donicy. Druga metoda polega na ucięciu półzdrewniałego pędu, który posiada już przynajmniej trzy listki. Pozbawiamy go wąsów czepnych i umieszczamy w mieszane torfu i piasku w stosunku pół na pół. Dla utrzymania większej wilgotności, pojemnik okrywamy folią. Po około miesiącu sadzonki passiflory powinny posiadać już wystarczającą ilość korzeni, by przesadzić je do swoich doniczek. Ostatnią metodą jest wysiew nasion. Nie zaleca się używania tych z zawiązanych owoców, ponieważ ich przygotowanie jest pracochłonne i nie zawsze daje odpowiednie efekty. Bez problemu natomiast dostaniemy odpowiednio już spreparowane i gotowe do wysiewu nasiona w sklepach ogrodniczych. Postępujemy zgodnie z instrukcją na opakowaniu. Kiełkowanie trwa około 3 tygodnie.

Najpopularniejsze odmiany

Passiflora caerulea (męczennica błękitna) - gatunek polecany przede wszystkim ze względu na niezwykle dekoracyjne kwiaty, które w zależności od odmiany mogą przyjmować barwę niebieską, fioletową lub białą, bardzo rzadko również różową. Dorasta nawet do 10 metrów długości.

Passiflora incarnata (męczennica cielista) - bardzo podobna do poprzedniej, mająca nawet odrobinę większe kwiaty w kolorze białym lub łososiowym. Stosowana jest w lecznictwie. Produkowane są z niej środki uspokajające.

Passiflora mollissima (męczennica miękka) - odmiana dorastająca nawet do 20 metrów długości, uprawiana głównie ze względu na eliptyczne, jadalne owoce.

Passiflora edulis Sims (męczennica jadalna) - również wytwarza jadalne owoce, jednak bardziej kuliste i szerzej rozpowszechnione w sztuce kulinarnej. Dorasta do 15 metrów.

Passiflora quadrangularis (męczennica olbrzymia) - gatunek osiągający największe rozmiary, nawet 40 metrów długości. Wytwarza dość duże, jadalne owoce, które w przeciwieństwie do poprzedników mają biały miąższ i są kwaskowate w smaku.

Passiflora - męczennica