Melisa lekarska - działanie, uprawa i zastosowanie

Melisa ze względu na swoje właściwości lecznicze uprawiana jest skalę towarową na olbrzymich plantacjach. Sadzona jest również często przy pszczelich pasiekach gdyż dostarcza pszczołom cennego nektaru. W ogrodach przydomowych uprawiana jest znacznie rzadziej niż inne zioła, a szkoda bo nie jest wymagająca i rośnie bardzo dobrze prawie na każdej glebie pod warunkiem że nie zabraknie jej słońca.

Wygląd i pochodzenie

Melisa lekarska (Melissa officinalis) to dobrze znana roślina lecznicza i miododajna bardzo lubiana i często odwiedzana przez pszczoły. Jej łacińska nazwa pochodzi od greckiego słowa melitta – pszczoła lub łacińskiego mel – miód. Jeden z greckich mitów opowiada historię nimfy o imieniu Melisa, która tak bardzo naprzykrzała się Zeusowi, że ten w złości zamienił ją w pszczołę. Po jej śmierci z ciała pszczoły wyrosła niezwykłą roślina o zapachu, który wabił do siebie wszystkie owady. Stara Polska tradycja mówi o tym aby natrzeć wnętrze nowego ula świeżym zielem melisy, co ma gwarantować szybkie zagnieżdżenie się pszczół po wyrojeniu. Stąd pochodzą polskie (nieużywane) już nazwy melisy – rojownik lub pszczelnik. Cytrynowy zapach melisy to zasługa dużej ilości olejku eterycznego, wydzielanego przez liczne włoski gruczołowe. Podobnie jak inne rośliny z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae) (np. mięta, bazylia, lawenda, kocimiętka, lebiodka, macierzanka) melisa ma czterokanciastą wzniesioną łodygę i sercowatojajowate lekko owłosione liście ułożone nakrzyżlegle. Dorasta do wysokości 70-80 cm, zwykle jednak nie przekracza 30 cm. Jasnoróżowe lub białe kwiaty pojawiają się od czerwca do września w okółkach w kątach liści.

Właściwości lecznicze melisy docenili już starożytni Grecy. Surowcem zielarskim jest ziele melisy (Melissae Herba) lub rzadziej liść melisy (Melissae Folium) zebrane na początku kwitnienia. Zawierają one olejek eteryczny o zapachu cytrynowym (olejek melisowy) bogaty w geranial, cytral, geraniol, linalol, cytronelal. Występują w nim również fenolokwasy (kwas chlorogenowy, kawowy, rozmarynowy, ferulowy), triterpeny (kwas ursolowy i oleanolowy) oraz flawonoidy (apigenina, lutelina, kwercetyna, kemferol), a także witamina C i sole mineralne.

Melisa lekarska

Najbardziej znane jest działanie uspokajające melisy jednak ma ona znacznie więcej właściwości, m.in. obniża ciśnienie krwi i działa przeciwskurczowo. Wykorzystuje się ją w leczeniu lekkich stanów zdenerwowania i bezsenności, a nawet migrenę i nadciśnienie. Stosowana jest także w diecie odchudzającej, gdyż działa moczopędnie i wiatropędnie, a tym samym przyspiesza metabolizm i oczyszcza organizm z toksyn. Duża zawartość witaminy C w melisie wpływa na wzmocnienie organizmu. Ziele działa również przeciwzapalnie i ściągająco. Poza leczniczymi właściwościami melisy zioło to doskonale nadaje się do wykorzystania w kuchni. Świeże listki mają cytrynowy, lekko gorzkawy smak. Świeże i suszone liście można dodawać do kanapek, marynat sosów, zup, gulaszów. Doskonale nadają się do sałatek i do ozdabiania potraw. Smakują bardzo dobrze również jako dodatek do dipów i orzeźwiających koktajli.

Melisa lekarska

Uprawa i pielęgnacja

Niestety ziele melisy dostępne w sklepach bardzo często jest zmielone na pył – jest bardzo niskiej jakości, bez koloru i zapachu. W wyniku mocnego przemiału bardzo często zawartość olejku melisowego spada do minimum, dlatego też jeśli chcemy w pełni korzystać z właściwości melisy powinniśmy uprawiać i suszyć ją sami.

Melisa lekarska