Występują pospolicie w całej Europie i na półwyspie Azja Mniejsza. Mogą osiągać imponujące rozmiary, zwłaszcza gdy rosną pojedynczo, ich korona rozrasta się wtedy bujnie przybierając kulisty lub owalny w zarysie kształt. Rosnąc w większym zagęszczeniu są smukłymi drzewami z prostym pniem i gałęziami umieszczonymi bardzo wysoko. Jesiony – bo o nich mowa – to piękne i dostojne drzewa które łatwo rozpoznać szczególnie zimą po dużych, czarnych, matowych pąkach. Ich naturalne siedliska to wilgotne lasy łęgowe.
Jesiony zakwitają przed rozwojem liści. Występują osobniki męskie, żeńskie jaki i obupłciowe. Kwiaty zebrane są w zwisające wiechy wyrastające na końcach zeszłorocznych gałązek. Po zapyleniu żeńskie i obupłciowe formy obsypują się charakterystycznymi nasionami podobnymi do języczków. Każde nasiono wyposażone jest w aparat lotny, a spadając wiruje w powietrzu niczym helikopter. Pozwala im to podróżować z wiatrem daleko od drzew matecznych i w ten sposób zasiedlać nowe tereny.
Liście jesionów są duże, nieparzystopierzaście złożone; każdy liść składa się z 9-15 listków. Rozwijają się późną wiosną, kiedy większość drzew już się zieleni, jesienią natomiast już pierwszy silniejszy przymrozek potrafi ogołocić całe drzewo. Liście opadają w całości kiedy są jeszcze zielone - drzewo to sporadycznie może przebarwiać się jesienią na jasnożółty kolor. Kora jesiona jest matowoszara, początkowo bardzo gładka, z czasem mocno spękana.
Jesiony średnio dożywają około 200 lat, chociaż najstarszy w Polsce okaz liczy sobie już ponad cztery wieki. Drzewa te są także jednymi z najstarszych drzew na naszej planecie.
Stanowisko i zastosowanie
Najlepszym podłożem dla jesiona jest świeża, żyzna gleba, lekko wapienna. Preferuje miejsca słoneczne, chociaż bardzo dobrze radzi sobie także z zacienieniem, zwłaszcza w młodym wieku – ponieważ rośnie szybko, później zyskuje zwykle pełny dostęp do słońca. Jak przystało na nasz rodzimy gatunek, jest w pełni mrozoodporny.
Jest drzewem często sadzonym w parkach, obecnie jednak już nieco rzadziej niż kiedyś. Często sadzony przy poboczach dróg, ze względu na odporność na silne wiatry i zanieczyszczenie – liście późno się rozwijają i wcześnie opadają, więc ich okres narażenia na zanieczyszczenia jest stosunkowo krótki. Wytwarza korzeń palowy i głęboko się korzeni, dlatego dawniej bywał sadzony blisko budynków mieszkalnych i gospodarczych - jego korzenie skutecznie pobierają wodę z podłoża, osuszając je.
Twarde, jasne drewno jesionowe stosowane jest w stolarstwie, obecnie głównie do produkcji parkietów i mebli. Również rodzajowa nazwa Fraxinus, pochodząca od greckiego phraxis, oznaczającego płot, mówi o jego wykorzystaniu. Nasiona nadają się do karmienia ptaków ozdobnych.
Jesion wyniosły
czytaj dalej...
0 komentarzy